Turul

Jest to legendarny ptak, uchodzący za praojca dynastii Arpadów i będący jej symbolem. Jednak nazwa, pod którą znamy go dzisiaj, jest zaczerpnięta z XIII–wiecznej kroniki Szymona de Kézy. Zaś w przekazie wcześniej kroniki (XII/XIII w.) Anonima węgierskiego jest przedstawiony „na kształt orła”. Według tej kroniki matka Almosa (ojciec Arpada, założyciela dynastii) miała prorocze widzenie, w którym ów ptak „na kształt orła” przyszedł do niej i ją zapłodnił. Zapowiadając przy tym, że będzie matką sławnych królów. W tekście łacińskim turul ukryty jest pod słowem astur, które oznacza jastrzębia. Zaś autorzy węgierscy tłumaczący kronikę posłużyli się określeniem orzeł. Co do gatunku owego ptaka nie ma zgodności, bowiem mówi się o orle, jastrzębiu, a także sokole. Jest to związane z szamanizmem opartym na kulcie, który panował wśród przedchrześcijańskich Węgrów. Związane z tym mity, łączyły pochodzenie rodu lub plemienia od związku kobiety z totemicznym zwierzęciem.

Najczęściej jest przedstawiany, jak szykuje do lotu, na głowie ma koronę, w szponach trzyma miecz – Miecz Boży, należący do Attyli, wodza Hunów. Nawiązanie to jest bardzo proste, bowiem bardzo długo panowało przekonanie, że przodkami Węgrów byli Hunowie.

Kamila D. Szymczak

 
Bibliografia:
http://www.magyazyn.pl/turul-bohater-dziejow-wegierskich-2/
Sroka S.A., Węgry, Poznań 2015
Materiał ilustracyjny:
https://pixabay.com/photos/turul-tatab%C3%A1nya-hungary-emese-2335843/
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:A_Turul_mad%C3%A1r_CHS_Studio_x.jpg